2. Ahşap malzemeyi koruma yöntemleri nelerdir?
Modern odun koruma teknolojisi farklı kimyasal işlemler ile emprenye işlemini ve odun modifikasyonunu içerir. En yaygın uygulama ise koruyucu kimyasal maddeler ve de ahşap malzemeyi emprenye etmek ve böylece ahşap malzemenin biyotik ve abiyotik faktörlere karşı korunmasını sağlamaktır. Bu kapsamda odun koruma, üst yüzey işlemlerinden farklılık göstermektedir. Üst yüzey işlemleri boya, vernik gibi koruyucu işlemlerin ağaç malzeme yüzeyine uygulanmasını kapsarken odun koruma işlemi kimyasal maddenin odun içine emdirilmesini sağlamaktadır.
3.Emprenye işlemi ne demektir?
Biyotik (mantar, böcek, termit vb.) ve abiyotik (dış hava koşulları, yangın vb.) zararlılara karşı ağaç malzemeyi korumak için çeşitli kimyasal maddelerin odun yapısı içerisine emdirilmesi işlemine verilen isimdir.
5. Emprenye maddeleri nelerdir?
Genel olarak kullanılan emprenye maddeleri yağlı karakterdeki emprenye maddeleri, organik çözücülü emprenye maddeleri ve suda çözünen emprenye maddeleri olmak üzere 3’e ayrılır. Odunun korunmasında çoğunlukla suda çözünen emprenye maddeleri tercih edilmekte olup tel direği, piknik masası, oyun park bahçe elemanları, peyzaj kerestesi gibi alanlarda yaygın olarak kullanılmaktadır. Suda çözünen emprenye maddeleri çoğunlukla bakır esaslı olup Tanalith, Celcure, Wolmanit gibi ticari isimlerle satılmaktadır. Yağlı karakterdeki emprenye maddelerinden en yaygını ise kreozot olup çoğunlukla demiryolu traverslerinin emprenyesinde kullanılmaktadır. Organik esaslı emprenye maddeleri ise pencere doğrama endüstrisinde yaygın olarak tercih edilmektedir.
8. Emprenyeli ağaç malzeme ile emprenyesiz ağaç malzeme arasındaki fark nedir?
Herhangi bir koruyucu işlem görmemiş ve doğal haldeki ağaç malzemeye zarar veren faktörler sonucu ağaç malzeme tahrip olmakta ve her yıl büyük maddi kayıp söz konusu olmaktadır. Halbuki kimyasal önlemlerle yani zararlı organizmalar için zehirlilik etkisi yapan emprenye maddeleri kullanılarak hem ahşap malzemenin hizmet ömrü uzamakta hem de orman varlığı korunmaktadır. Ağaç malzeme doğal halde iken çok uzun dayanıklılık göstermemekle birlikte emprenye uygulandıktan sonra ömrünün yaklaşık 5 ile 10 katı kadar daha uzun ömürlü olduğu bilinmektedir.
9. Ağaç malzemeyi emprenye etmenin olumlu özellikleri nelerdir?
Emprenyesiz ağaç malzeme kısa sürede biyotik ve abiyotik faktörlerce tahribata uğrayacaktır ve yerine yeni ağaç malzemenin kesilmesi kaçınılmaz olacaktır. Halbuki ağaç malzemenin emprenye edilmesiyle birlikte dayanımı artacaktır ve orman varlığına olan aşırı yüklenme azalacaktır. Ayrıca odun koruma sayesinde doğal dayanımı düşük ağaç malzemenin daha fazla kullanım yerinde değerlendirilmesi olanağı artacaktır.
10. Ağaç malzemeyi emprenye etmenin olumsuz özellikleri var mıdır?
Ahşap malzemeyi biyotik ve abiyotik faktörlere karşı korumak için zehirli kimyasal maddelerle emprenye etmek yaygın olarak kullanılan koruma yöntemlerinden birisidir. Ancak bu koruma yöntemleri; hedeflenmeyen canlılar için tehlikeli olabilmesi, boyutsal kararlılığı sağlayamaması veya boyutsal kararlılığı sağlayan emprenye yöntemlerinin pahalı olması ve bu maddelerin çevreye etkilerinin sorgulanabilir olması nedeniyle dezavantajlara sahiptir. Son 20 yılda çevresel bilinçlilikteki artış nedeniyle çevreye zararlı emprenye maddelerinin kullanımında gittikçe artan şekilde kısıtlamalar ortaya çıkmaktadır. Bu durum ahşap malzemeyi bozunmaya karşı koruyan ve boyutsal kararlılığını arttıran çevreye dost yeni yöntemler ve kimyasalların gelişmesine yol açmıştır.
15. Ülkemizde en çok kullanılan odun düzenleme yöntemi hangisidir?
Termal modifikasyon yöntemi olan ısıl işlemdir. İşlem Finlandiya’nın geliştirdiği ThermoWood yöntemine göre gerçekleştirilmektedir.