NEDEN AHŞAP
Ahşap mükemmel bir yapı malzemesidir. Burada ahşabı çağımız teknolojisinin üstün ürünleri beton ve çelik ile kısaca karşılaştıralım: Ahşap yüksek bir taşıma gücüne sahiptir 1 kilogram ahşap, 1 kilogram beton ya da çelikten fazla yük taşır. Ahşap ile 250 metrelik açıklar kolonsuz geçilebilmektedir. Bu tip konstrüksyonlarda, ağır olması nedeni ile çelik kullanılamıyor.
Ahşap doğa şartlarına ve depreme dayanıklıdır Hava şartlarına, kimyasallara dayanıklılık bakımından en yüksek notu gene ahşap alıyor. İngiliz Standartlarına göre elektrik ve telekomünikasyon hatlarında kullanılan ahşap direklerin hizmet ömürleri 50, su soğutma kulelerinde kullanılan ahşap dolguların 30, ahşap karayolu köprülerinin ise 50 yıldır. Bu alanlarda beton ve çeliğin ömrü yukarıdaki rakamların yarısına erişebilmektedir. "Karbonatlaşma" sorunu, son yıllara kadar hizmet ömrünün sonsuz olduğuna inanılan "betonarme"ye büyük bir darbe indirmiştir. Ahşabın yangına karşı direnci yüksektir Genel kanının aksine ahşabın yangına direnci beton ve çelikten üstündür. Bugün ABD'nde kapalı spor salonu gibi büyük kalabalıkların bulunacağı yerlerin, yangın tehlikesine karşı ahşap karkas olarak inşasına gidilmekte, Almanya'da gene aynı nedenle çelik konstrüksyonlar ahşap kaplanmaktadır. Yangınlar üzerine yapılmış araştırmalar ve derlenmiş istatistikler taşıyıcı olarak kullanılan ahşabın en güvenli malzemelerden biri olduğunu açıkça ortaya koymaktadır. Yangının başlama nedeni hiçbir zaman ahşap değildir ve ısı geçirmeme, kömürleşme özellikleri nedeniyle ahşap-karkas yapının büyük yangınlara ne kadar dayanabileceği kesin olarak hesaplanabilmektedir. Ahşap yapılar yangına 30-90 dakika dayanabilecek şekilde tasarlanabiliyor. Ancak çıplak çelik konstrüksyon (çeliğin genleşme katsayısının yüksekliği nedeniyle) normal bir yangına ancak 10 dakika dayanabilmekte, yapı ikaz vermeden anında çökmektedir.
Ahşap kaynağı yenilenebilen tek yapı malzemesidir Bu özelliği, üretimi ve işlenmesi için az enerji istemesi (aynı miktar alüminyumun ellide biri kadar) dönüşebilir olması ve üstün ısı yalıtım özellikleri ile birleştirilince onu çağımızın çevre ve enerji sorunlarına en iyi cevap veren malzemesi yapıyor. Bilinenin aksine ahşap kullanmak ormanların yaşamasını sağlar . Nitekim ahşabı fazla kullanan ülkelerde orman alanları devamlı çoğalıyor. Greenpeace de doğramada ahşabı öneriyor. Ahşap çağdışı ve kullanışsızdır. Beton ve çeliğin yerini tutmaz. Betonarmaye büyük darbe indiren “karbonatlaşma” sorunu yüzünden İngiltere, her yıl betonarme köprü ve yolların onarımı için 550 milyon sterlin harcıyor. • Hurafeler Ahşap çağdışı ve kullanışsızdır. Beton ve çeliğin yerini tutmaz. Betonarmaye büyük darbe indiren “karbonatlaşma” sorunu yüzünden İngiltere, her yıl betonarme köprü ve yolların onarımı için 550 milyon sterlin harcıyor. Ahşap kısa ömürlüdür. . Telekomünikasyon hatlarında kullanılan ahşap direklerin hizmet ömrü 50 yıl, . Su soğutma kulelerinde kullanılan ahşap dolguların 30 yıl, . Ahşap karayolu köprülerinin 50 yıl, . Önkorumalı çam doğramanın ise 60 yıl. Aynı alanlarda beton, çelik ve PVC’nin ömürleri bu rakamların yarısına ulaşmıyor. Ahşap yapılar yangına dayanıksızdır. Bugün ABD’de spor salonu gibi büyük kalabalıkların bulunacağı yapılar, yangın tehlikesine karşı ahşap karkas olarak inşa ediliyor.
Ahşap, ısı geçirmeme ve kömürleşme özelliklerinden dolayı yangına 30-90 dakika dayanabiliyor. Çıplak çelik, genleşme katsayısının yüksekliği nedeniyle ancak 10 dakika dayanıyor, sonra çöküyor. Ahşap kullanımı çevreci değildir, ormanları tüketir Doğru orman işletmeciliği ve bilinçli kesimle her zaman tüketilenden daha fazlasını üretmek mümkün. Ahşap kullanımını teşvik eden ülkelerin orman alanları sürekli artıyor. Pencerelerde ısı kaybı, PVC doğrama ile ahşap doğramaya oranla % 33-35 azalmaktadır. Isı-cam’lı ahşap doğramanın U değeri 2.7, PVC’nin ise 3.0’tür. Ahşap doğrama PVC’ye göre %10 daha az ısı geçirir. Ahşabın olanakları kısıtlıdır, ancak 4 m açıklık geçilebilir Ahşap karkas ile kolonsuz 187m geçilmiş uygulama var. 260m geçilen bir proje de gündemde. Bu tip konstrüksiyonlarda ağırlığı nedeniyle çelik kullanılamıyor. Ahşap yapılar konforsuzdur ABD vatandaşlarının % 90’ı ahşap konutlarda yaşıyor. Günümüzün önemli tasarımcılardan Philippe Starck kendi tasarladığı ahşap bir evde oturuyor. Anadolu’da ahşap, yapı malzemesi olarak binlerce yıllık bir geçmişe sahip. Türkiye’de 300 yıllık ahşap evler, 12.yüzyıldan kalma ahşap direkli camiler, MÖ 800’den kalma ahşap mezar odaları var. Geçmişte ahşabı hakkını vererek kullanmış, son 60 yılda her nedense unutmuşuz. Tasarımcıdan, tüketiciye herkes ahşaptan kaçıyor. Oysa ahşap çağımızın çevre ve enerji sorununa en iyi yanıt verebilen malzeme.
Dünya ahşabı bir mühendislik konusu olarak araştırıp, 21. yüzyılın alternatif malzemesi olarak konumlarken, Türkiye bu konuda tam bir cehalet adası oluşturuyor. Oysa pek yakın bir gelecekte konut sorunumuzu “fon”larla değil ahşap karkasla çözmek zorunda kalacağız. Artık bu olağanüstü malzemeyi çağın teknik olanaklarıyla yeniden tanımayı ve yeni koşullar altında kullanmayı “tekrar” öğrenmenin zamanıdır.